ایران، مهد هنر است و ایرانیان در زمینه‌ی تولید صنایع دستی، یکی از کشورهای پرآوازه در جهان به‌شمار می‌روند. یکی از استان‌های دیدنی کشورمان که علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، در زمینه‌ی هنرهای دستی نیز توانسته توجه گردشگران داخلی و خارجی را در سراسر دنیا به خود جلب کند، استان یزد است. یزد که به شهر بادگیرها نیز شهرت دارد، یکی از استان‌هایی است که در آن می‌توانید به بهترین نمونه‌ها از هنر اصیل ایرانی دسترسی داشته باشید. با ما همراه باشید تا با محبوب‌ترین صنایع دستی یزد که از شهرت جهانی نیز برخوردار هستند، آشنا شوید.
شعربافی، هنر خیره‌کننده‌ی ایرانیان
یزد، درکنار زیبایی‌ها و جاذبه‌های توریستی بسیار دیدنی و جذابی که دارد، مقصدی مناسب برای لذت‌بردن از صنایع دستی و هنرهای اصیل ایرانی نیز به‌شمار می‌رود. حتما هنگام قدم‌زدن در بازارهای یزد، چشم‌تان به پارچه‌های سنتی و خیره‌کننده‌ی مخصوص این شهر افتاده است؛ پارچه‌هایی که با رنگ‌ها و طرح‌های زیبای خود، شما را محو تماشای خود کرده‌اند. هنری که این پارچه‌های زیبا با آن خلق شده‌اند، شعربافی نامیده می‌شود. در واقع شعربافی، مجموعه‌ای از کلیه‌ی هنرها و مشاغل نساجی یزد است که انواع بسیار مختلفی نیز دارد.
شعربافی، قرن‌ها است که در نقاط مختلف کشور ما وجود دارد و یزد یکی از قدیمی‌ترین مناطقی است که انواع متنوعی از این هنر را می توان در آن مشاهده کرد. در گذشته، نساجان و ریسندگان مطرح یزدی، با استفاده از دستگاه‌های سنتی و به‌صورت کاملا دستی، به این هنر می‌پرداختند؛ اما این روزها، شعربافی نیز از پیشرفت‌های دنیای علم و تکنولوژی بهره‌مند شده است و شاهد ورود دستگاه‌های صنعتی و مدرن در کارگاه‌های مختلف به این عرصه نیز هستیم. در ادامه شما را با انواع تولیدات شعربافی در یزد که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کنند، آشنا خواهیم کرد:
دارایی‌بافی
دارایی‌بافی یکی از هنرهای دستی بسیار زیبا در یزد است که قدمت آن به بیش از ۸۰۰ سال می‌رسد. متاسفانه این هنر در سال‌های اخیره مورد بی‌مهری واقع شده است و به همین دلیل نیز به سختی می‌توان نشانه‌هایی از این هنر بی‌بدیل را در قلب شهر تاریخی یزد پیدا کرد. پارچه‌های بافته شده با استفاده از هنر دارایی‌بافی، برای تولید انواع روتختی و رومیزی‌های با طرح‌های سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و طرفداران بسیاری نیز در میان علاقه‌مندان به هنرهای اصیل ایرانی دارند. در گذشته، تنها از نخ‌های ابریشم برای بافت این نوع پارچه استفاده می‌شده است؛ اما در حال حاضر، ابریشم‌های طبیعی جای خود را به نخ‌های ویسکوز و ابریشم مصنوعی داده‌اند.
ترمه‌بافی
ترمه‌بافی نیز یکی دیگر از هنرهای اصیل ایرانی است که قدمت آن به بیش از ۴۰۰ سال می‌رسد. ترمه، پارچه‌ی لطیف و بسیار زیبایی است که معمولا با نخ‌های ابریشمی بافته می‌شود و روی آن نیز با دست کار می‌شود؛ البته در بافت این پارچه‌ی زیبا و محبوب، علاوه بر نخ‌های ابریشم، از پشم سفید نیز استفاده می‌شود. شال یزدی، شال کشمیری، شال چارقدی، شال راه‌راه، شال محرمات و انواع کیف و کفش سنتی، از جمله محصولاتی هستند که با استفاده از پارچه‌ی ترمه تولید می‌شوند. ترمه یکی از صنایع دستی زیبای یزد است و از جمله سوغاتی‌های محبوب این شهر نیز محسوب می‌شود.
شمدبافی
از دیگر تولیدات شعربافی در یزد می‌توان به شمدبافی اشاره کرد. شمد یزدی نوعی پارچه‌ی ظریف و بسیار زیبا است که با استفاده از نخ‌های ابریشم ویسکوز یا پنبه بافته می‌شود. این پارچه به دلیل لطافت و بافت سبکی که دارد، معمولا در فصل تابستان و به‌عنوان روانداز، مورد استفاده قرار میگیرد. از جمله مهم‌ترین مزایای شمد یزدی که این پارچه را به یکی از محبوب‌ترین پارچه‌های سنتی این شهر تبدیل کرده است، می‌توان به دوام بالای آن اشاره کرد. شمد یزد به دلیل جنس نخ‌های مورد استفاده در آن، به‌راحتی شسته می‌شود و بعد از شستشو نیز تغییر رنگ و اندازه نمی‌دهد.
زیلوبافی
زیلو یکی از صنایع دستی معروف یزد است که به‌دلیل دوام بسیار بالایی که دارد، به‌عنوان یکی از کف‌پوش‌های محبوب در شهرهای کویری مورد استفاده قرار میگیرد. زیلوبافی در میان قدیمی‌ترین هنرهای یزد قرار دارد و در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف تولید می‌شود. زلفک، بند رومی، پرت‌توره، هشت پر و کلید ازجمله معروف‌ترین نقوش زیلوی یزد هستند که در سه رنگ اصلی بافته می‌شوند. رنگ‌های مورد استفاده برای بافت زیلو که شامل سه رنگ آبی، قرمز و قهوه‌ای می‌شوند، کاملا طبیعی هستند و از مواد گیاهی مانند پوست گردو، نیل و روناس ساخته می‌شوند.
احرامی‌بافی
پارچه‌ی احرامی که بیشتر توسط حجاج مورد استفاده قرار میگیرد، نوعی پارچه‌ی لطیف است که تاروپودی از جنس پنبه دارد. این پارچه معمولا در ابعاد ۷۰×۱۰۰ و ۹۰×۱۲۰ تولید می‌شود که هر یک به‌ترتیب ۲۲ و ۲۸ چله دارند. اشکال هندسی و مخصوصا شکل لوزی، رایج‌ترین نقوشی هستند که در احرامی‌بافی یزد مورد استفاده‌ی بافندگان قرار می‌گیرند. به بافت مورد استفاده در احرامی‌بافی، دو سیستم تاری و دو سیستم پودی، بافت کیسه‌ای یا بافت دولا گفته می‌شود.
چادرشب‌بافی
چادرشب‌بافی، بیشتر در یزد، زارچ و اردکان به چشم می‌خورد و یکی از انواع صنایع خانگی استان یزد است. چادرشب که در رنگ‌های مختلف بافته می‌شود، معمولا طرحی پیچازی یا چهارخانه دارد و برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. چادرشب‌های بافته شده در استان یزد به دو نوع کلی تقسیم می‌شوند. گروهی از چادرشب‌ها که بافت نازک‌تری دارند و از نقوش مختلف نیز تشکیل شده‌اند، برای پیچیدن رختخواب کاربرد دارند. نوع دیگر چادرشب که بافت ضخیم‌تری دارد و به آن چادرشب بیابانی نیز گفته می‌شود، معمولا نقوش راه‌راه دارد و برای حمل محصولات کشاورزی و علوفه مورد استفاده قرار میگیرد.
دستمال‌بافی
دستمال‌بافی یکی دیگر از تولیدات شعربافی در استان یزد است و در سه نوع: دستمال مرسریزه، دستمال عشایری و دستمال ابریشمی تولید می‌شود.
رو لحاف‌بافی
رو لحاف‌بافی از جمله تولیدات منحصربه‌فرد در حوزه‌ی شعربافی یزد است. این پارچه‌ی سنتی در گذشته با استفاده از دستگاهی به نام چهار وردی بافته می‌شد؛ اما در حال حاضر، نوع جدیدی از این دستگاه با نام هفت وردی وارد بازار شده و جای دستگاه‌های قدیمی را گرفته است.
سفال و سرامیک، سوغاتی‌های هزار رنگ یزد
استان یزد، مخصوصا شهر میبد، جزو مناطقی هستند که هنر سفالگری در آن‌ها رواج بسیار بالایی دارد و محصولات تولید شده در این حوزه، جزو محبوب‌ترین سوغاتی‌های مورد توجه گردشگران در این استان به‌شمار می‌روند. محصولات سفالی عرضه شده در شهر یزد و میبد، در انواع مختلفی تولید شده و در دسترس علاقه‌مندان به این هنر قرار می‌گیرند. کافی است سری به بازارهای مختلف یزد بزنید تا با دیدن انواع سفال لعاب‌دار، بدون لعاب و سرامیک‌های زیبا و خوش‌رنگی که در فروشگاه‌های صنایع دستی به‌فروش می‌رسند، چشم دل خود را سیراب کنید.
نقوش و طرح‌های بسیار زیبایی که روی این ظروف طراحی می‌شوند، نشان از قدمت این هنر نزد ایرانیان دارند و مهر تاییدی بر اصالت سفالگری و کاشی‌کاری در این سرزمین هستند. کله قوچی، زلف عروس، طاق نصرت، اسب سوار، مرغ و ماهی، چیت، قندی و خورشید خانم، از جمله معروف‌ترین و مرسوم‌ترین نقوشی هستند که روی سفال‌های یزد و میبد می‌توانید مشاهده کنید. سفال‌های این منطقه با رنگ و شکل منحصربه‌فرد خود که معمولا شامل رنگ‌های آبی، سبز و زرد با خطوط باریک مشکی هستند، از محصولات سایر مناطق کشور متمایز می‌شوند. ظروف سرامیک میبد یزد گزینه‌ی بسیار مناسبی برای سوغاتی هستند و می‌توانید با خرید این محصولات، قسمتی از زیبایی‌های این شهر باستانی را با خود به منزل ببرید.
مس یزد، سوغاتی زیبایی که نباید از دست بدهید
اگر قصد خرید صنایع دستی یزد را دارید، مس این شهر یکی از محصولاتی است که حتما باید در لیست خرید خود قرار دهید. بازار مسگری یزد جزو آن مکان‌هایی است که در سفر خود به این شهر زیبا، حتما باید از آن دیدن کنید و نحوه‌ی تولید محصولات متنوع موجود در این بازار را از نزدیک ببینید. یکی دیگر از صحنه های بسیار جالبی که در این بازار می‌توانید مشاهده کنید، سفیدکاری مس است؛ بنابراین توصیه می‌کنیم که حتما بازدید از این بازار را در میان برنامه‌های سفر خود به یزد جای دهید.
ظروف مسی از نظر انتقال گرما عملکرد بسیار خوبی از خود نشان می‌دهند و در کنار این ویژگی، فواید بسیاری نیز برای سلامتی انسان دارند که این موضوع به بالارفتن تقاضا برای ظروف مسی در دنیا منجر شده است. با توجه به افزایش محبوبیت استفاده از ظروف مسی در زندگی، این روزها شاهد عرضه‌ی انواع مختلفی از این ظروف در شهر یزد هستیم و شما می‌توانید با توجه به نیاز و سلیقه‌ی خود، محصولات مناسب را از میان آن‌ها انتخاب کنید. ظروف مسی یزد در اشکال بسیار زیبا و متنوعی تولید می‌شوند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به اشکال مختلف تخت جمشید، گل و بوته، مرغ و ماهی، کشکول و ساعت اشاره کرد.
در چند خط بخوانید
یزد، شهر تاریخ و زیبایی است و با سفر به این شهر رویایی می‌توانید به دریایی از هنرهای اصیل ایرانی دسترسی داشته باشید. صنایع و هنرهایی که در این مقاله معرفی کردیم، جزو محبوب‌ترین و پرطرفدارترین صنایع دستی یزد به‌شمار می‌روند و از شهرت جهانی نیز برخوردار هستند. محصولات ذکر شده در این مطلب را به خاطر بسپارید و با تهیه‌ی آن‌ها، گوشه‌ای از اعجاز و زیبایی این شهر دوست‌داشتنی را برای همیشه با خود به‌همراه داشته باشید.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!