سفالگری یکی از هنرهای دیرینهی ایرانیان است، هنری که از دورههای باستانی و از نیاکانمان به ما رسیده است. از جمله اولین ساختههای دست بشر میتوان به ظروف غذاخوری سفالی اشاره کرد. ظروفی ساده که از ترکیب آب با خاک ساخته میشدند. بقایای این ظروف در بسیاری از سایتهای تاریخی مختلف مانند تپههای سیلک یا زیگورات چغازنبیل به وفور یافت شده است. رفته رفته سفالگری با پیشرفت تمدنهای بشری حرفهایتر شد و تبدیل به هنری اصیل گشت.
شاید هنر سفالگری در نگاه اول بسیار ساده بهنظر برسد، هنری که با ترکیب آب و خاک رس آغاز و با آتش کوره پایان مییابد. این هنر ریزهکاریهای بسیار زیادی دارد و برای داشتن ظروف مرغوب، مراحل سفالگری باید کاملا دقیق رعایت شوند. از این ظروف سفالی علاوه بر استفاده در مصارف آشپزی و خورد و خوارک به عنوان اشیا تزئینی نیز استفاده میشود. با ما در ادامه همراه باشید تا بیشتر درباره ظروف سفالی اطلاعات کسب کنید.
هنر سفالگری در ایران
ایرانیان در هنر سفالگری نیز مانند بسیاری دیگر از هنرهای دستی آوازه بسیار زیادی دارند. سفالگری در برخی شهرهای ایران رونق بیشتری دارد تا جایی که تبدیل به سوغات اصفهان، همدان، یزد، خراسان شمالی، سمنان و بسیاری از شهرهای دیگر شده است.
یکی از اصلیترین و معروفترین مناطق تولید سفال و سرامیک در ایران، لالجین در 25 کیلومتری شهر همدان است. بیش از نیمی از مردم این ناحیه در حوزهی تولید سفال فعالیت میکنند. خاک استفاده شده در سفال این منطقه از حوالی روستای دستجرد جمعآوری و به کارگاههای تولید و ساخت سفال برده میشود.
فروشگاههای ظروف و اشیا سفالی در سراسر ایران طرفدارهای زیادی پیدا کردهاند و سالانه گردشگران داخلی و خارجی زیادی اقدام به خرید اشیا سفالی از آنهای به عنوان سوغات میکنند. با افزایش محبوبیت این هنر دیرین سالانه افراد زیادی دست به یادگیری فنون آن میزنند و بخشی از آنها جذب بازار کار نیز میشوند.
اگر شما هم علاقهمند به آشنایی بیشتر با انواع سفال و سفالگری هستید و یا قصد خرید سوغات سفالی دارید در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا بتوانید در مورد سفالگری اطلاعات مفیدی کسب کنید.
مراحل سفالگری چیست؟
پس از تهیه ابزارهای ضروری مورد نیاز برای شروع سفالگری مانند سوزن و چاقوی سفالگری، مشته، کاردک، اسفنج، قلممو و … نوبت به یکی از مهمترین قسمتهای ساخت سفال، یعنی آمادهسازی گل سفالگری میرسد.
گل سفال از ترکیب آب و خاک رس ساخته میشود، در ترکیب این دو باید دقت داشته باشید که گل، زیاد رقیق یا زیاد غلیظ نباشد. غلظت نامناسب گل باعث کاهش میزان استحکام آن و همچنین ایجاد شکاف و ترک روی دیوارههای ظروف است.
از دیگر مواردی که باید به آن دقت داشت، ورز دادن کافی گل است، باید گل را کاملا ورز داده و با مشت بکوبید تا ذرات هوای لابهلای آن بیرون بیاید.
پس از انجام مراحل بالا نوبت به فرمدهی گل میرسد. ساخت سفال به دو روش دستی و کار با چرخ انجام میشود.
پس از رسیدن به فرم مورد نظر، ظرف باید وارد کوره سفالگری شود. پیش از قرار دادن ظرف در کوره، باید از خشک بودن کامل ظرف مطمئن باشید، ظرف شما نباید هیچگونه رطوبتی داشته باشد. دمای کوره و زمانی که ظرف در آن قرار میگیرد نسبت به نوع ظرف و شرایط آن متفاوت است. برای مثال سفال برجسته زمان کورهی متفاوتی نسبت به سفال مسطح دارد.
پس از خروج ظرف از کوره میتوانید برای لعابکاری آن اقدام کنید. پیش از انجام لعاب از نبودن گرد و غبار روی سطح ظرف و همچنین صاف بودن آن اطمینان حاصل کنید. در این مرحله میتوانید روی ظرف سفالی طرح مورد نظرتان را نقاشی کرده و سپس ظرف را لعابکاری کنید، در صورت تمایل میتوانید از نقاشی نقش برجسته روی سفال نیز استفاده کنید.
پس از انجام لعابکاری و نقاشی یا ایجاد طرح سنتی روی سفال، باید ظرف مورد نظر را دوباره درون کوره سفالگری قرار دهید تا لعاب آن خشک شود. از آنجایی که لعاب بسیار روان است، باید زیر ظرف سفالی را به موم آغشته کنید تا ظرف به کوره نچسبد.
مزایای استفاده از سفال چیست؟
علاوه بر زیبایی و اصالت ظروف سفالی، قیمت پایین این اجناس از دیگر مزیتهای آنها به حساب میآید. همچنین ظروف سفالی به دلیل مواد اولیه طبیعی به کار رفته در آن نسبت به بسیاری دیگر از ظروف با جنس شیمیایی برای سلامتی مفیدتر است و از ابتلا به بیماری جلوگیری میکند.
نگهداری مواد غذایی در ظروف سفالی باعث حفظ کیفیت این مواد و عدم ایجاد کپک در آنها خواهد شد و همچنین از تغییر رنگ و تغییر ماهیت آنها نیز جلوگیری خواهد کرد.
هنر را به عزیزانتان هدیه دهید
این روزها در خانهی بسیاری از ایرانیان حداقل یک ظرف سفالی پیدا میشود و این نشان دهندهی علاقهی افراد به انواع صنایع دستی ایران است. شما میتوانید از ظروف سفالی به عنوان یادگاری، سوغات یا هدایای تبلیغاتی استفاده کنید.
در برخی موارد شما در زمان سفر فرصت خرید سوغاتی را پیدا نمیکنید، یا نیاز به تعداد بالایی از صنایع دستی جهت استفاده برای هدایای تبلیغاتی دارید، بهترین راهحل در این موارد خرید سوغاتی به صورت آنلاین است.
وچری یک وبسایت فروش اینترنتی صنایع دستی اصفهان، شیراز، یزد و دیگر شهرهای ایران است که در آن میتوانید سوغات و صنایع دستی مربوط به شهرهای مختلف ایران را بیابید و به صورت آنلاین آنها را خریداری کنید.
6 دیدگاه
هنر سفالگری در ایران قدمت دیرینه داره اولین انیمشن ها بر روی کوزه هایی بوده که در تپه سیلک کاشان پیدا شده.
کاش همه ی ما ایرانی ها تاریخ کشورمون رو بدونیم و بهش افتخار کنیم
سلام ترکاشوند عزیز. سفالگری یکی از هنرهای اصلی ایرانیان هست. حتما تمام ایرانی ها به ملیت و اصالت خودشون افتخار می کند.
ظروف سفالی رو امکانش هست خودمون در خانه نقاشی کنیم؟
سلام حیدری عزیز. بله ظروف سفالی براساس آموزش های درست می توانید انجام دهید.
از مزایای استفاده از سفال خنک ماندن آب در سفال هست
آیا هنوز این مدل ظروف سفالی در بازار پیدا میشه؟
سلام مجاهتی عزیز. بله هرگونه سفالی که مدنظر شما باشد در بازار ایران وجود دارد