سرزمین ما مملو از صنایع دستی و آثار هنری است که مردان و زنان بسیاری با ذوق و سلیقه خود، آن‌ها را خلق کرده‌اند. این آثار که با دستان هنرمند این افراد ساخته شده، روح فرهنگ و هنر ایرانی را برای تمام جهان به نمایش درمی‌آورند. یکی از زیباترین این هنرها مینا کاری اصفهان است، که ظروف تزئینی و کاربردی فوق‌العاده زیبایی را به کمک آن می‌توان ساخت. در این مطلب به معرفی انواع مینا کاری و آثار ساخته‌شده با آن می‌پردازیم که بخش مهمی از سوغات اصفهان را به خود اختصاص داده‌اند. اگر قصد خرید هدایای سازمانی صنایع دستی را دارید، ظروف تزئین‌شده با انواع مینا کاری را فراموش نکنید.
مینا کاری چیست و چگونه انجام می‌شود؟
اگر برای خرید سوغاتی گشتی در فروشگاه‌های سنتی اصفهان بزنید، غیرممکن است که با ظروف زیبای مینا کاری روبرو نشوید. مینا کاری هنر نقاشی و تزئین فلزاتی مانند مس است که در آن طرح‌های متفاوتی به وسیله رنگ‌های لعابدار مخصوص بر روی ظروف مختلف نقش می‌بندد. این طرح‌ها معمولا به رنگ سفید هستند و پس از نقش بستن بر روی ظروف، لازم است آن‌ها را در حرارت بسیار زیاد قرار داد تا پخته و ثابت شوند. با آن که مینا کاری روی مس نسبت به دیگر انواع مینا کاری رایج‌تر است، اما برای ساخت این ظروف هنری از فلزات دیگری مانند نقره و برنز نیز استفاده می‌شود.
علاوه بر این، مینا کاری روی شیشه، مینا کاری سفال و مینا کاری روی طلا نیز توسط بسیاری از هنرمندان انجام شده و طرفداران زیادی دارد. رنگ زمینه نقوش مینا کاری معمولا به رنگ آبی است، به همین دلیل نیز نام مینا کاری را برای این هنر برگزیده‌اند؛ چراکه مینا در لغت به معنی آسمان آبی است. با این حال، رنگ‌هایی همچون قرمز، سبز، زرد، ارغوانی، فیروزه‌ای، قهوه‌ای، مشکی و طلایی نیز در زمینه برخی از طرح‌های انواع مینا کاری به چشم می‌خورد.
ظروف تزئینی و کاربردی مختلفی به وسیله انواع مینا کاری ساخته می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- بشقاب، کاسه و قدح مینا کاری
- قاب عکس و تابلوهای مینا
- در و پنجره‌های مینا کاری شده
- زیورآلاتی همچون گوشواره، سینه‌ریز و انگشتر مینا
- ظروف پذیرایی مانند شکلات‌خوری مینا کاری
- اشیای تزیینی مانند جعبه‌های آرایش زنانه، آینه، گلاب‌پاش و گلدان مینا کاری
تنوع ظروف و وسایل مینا کاری شده بسیار بالاست. به همین جهت بسیاری از مدیران برای تهیه هدایای تبلیغاتی سازمانی برای کارمندان خود به سراغ آن‌ها می‌روند.
تاریخچه هنر مینا کاری
هنر مینا کاری پیشینه‌ای بسیار طولانی دارد و قدمت آن به حدود 1500 سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. این هنر ریشه در دوره هخامنشیان داشته و بند طلا با تزئینات مینای موجود در موزه ویکتوریا آلبرت لندن، شاهدی بر این مدعاست. مینا کاری در زمان ساسانیان دچار تحولی بزرگ شد و به اوج شکوفایی خود رسید. البته در برخی کشورهای اروپایی نیز نشانه‌هایی از انواع مینا کاری بر روی برخی ظروف یافت شده است.
انواع مینا کاری
هنر مینا کاری به دو شکل مینای خانه‌بندی و مینای نقاشی انجام می‌گیرد. در ادامه به معرفی هر یک از این هنرها می‌پردازیم.
مینای خانه بندی (سیمی)
در مینا کاری به روش خانه‌بندی که به مینای سیمی نیز معروف است، مفتول‌های بسیار نازک را به شکل‌های دلخواه درآورده و آن‌ها را با چسب بر روی قطعه مورد نظر قرار می‌دهند. سپس به وسیله لعاب شیشه‌ای روی آن را می‌پوشانده و قطعه را درون کوره‌ای با حرارت ۱۰۰۰ درجه قرار می‌دهند تا مفتول‌ها به قطعه کار جوش بخورد. در مرحله بعدی سطح کار را با رنگ‌های مخصوص مینا کاری رنگ کرده و مجددا برای یک‌دست شدن سطح قطعه، آن را به مدت حدود ۳ دقیقه درون کوره قرار می‌دهند. مینای خانه‌بندی در اصفهان و تهران بیش از شهرهای دیگر انجام می‌شود و شما می‌توانید محصولات آن را در وبسایت‌های فروش اینترنتی صنایع دستی اصفهان پیدا کنید.
مینای نقاشی
یکی دیگر از انواع مینا کاری که بسیاری از سوغات اصفهان بر پایه آن ساخته می‌شود، مینای نقاشی است. برای تهیه ظروف مینای نقاشی، ابتدا طرح مینا کاری مورد نظر بر روی لعابی شفاف ایجاد شده و پس از لعاب‌دهی و یک‌دست کردن سطح قطعه، نوبت به حرارت دادن آن می‌رسد. برای این کار قطعه مورد نظر درون کوره‌ای با حرارت ۱۰۰۰ درجه قرار داده می‌شود تا لعاب روی سطح قطعه پخته و ثابت شود؛ پس از آن، رنگ مورد نظر آماده شده و در گام بعدی طرح مینا کاری بر روی قطعه پیاده می‌شود. برای این کار ابتدا طرح بر روی کاغذ کشیده می‌شود و سپس آن را به روش سوزن‌کاری یا سنباده‌کاری بر روی قطعه منتقل می‌کنند. در مرحله بعد قلم‌گیری و رنگ‌آمیزی طرح انجام شده و پس از آن، قطعه درون کوره‌ای با دمای ۷۰۰ تا ۸۰۰ درجه پخته می‌شود. در آخرین مرحله بر روی قطعه مینا کاری لعاب شفاف زده شده و یک بار دیگر آن را درون کوره قرار می‌دهند.
کار مینا کاری در منزل
بسیاری از افراد علاقه دارند که مینا کاری را در منزل انجام دهند و با ظروف سفال یا مس مینا کاری منزل خود را تزئین نمایند. ممکن است شما هم جزو همین دسته باشید. در صورتی که این هنر را به خوبی آموزش ببینید، می‌توانید تعداد زیادی طرح مینا کاری روی سفال یا هر قطعه و وسیله دلخواه دیگری را پیاده کرده و از زیبایی آن‌ها لذت ببرید. تهیه لوازم مینا کاری نیز به راحتی امکان‌پذیر است.
سخن پایانی
ظروف مینا کاری یکی از زیباترین سوغات اصفهان است که هم به عنوان هدیه شخصی و هم هدایای تبلیغاتی قابلیت استفاده دارد. در این مطلب، تلاش کردیم تا شما را با انواع مینا کاری و روش پیاده‌سازی این هنر آشنا کنیم. اگر به دنبال هدایای سازمانی صنایع دستی برای کارمندان خود یا خرید سوغات اصفهان هستید، ظروف مینا کاری گزینه‌ای ایده‌آل است.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!